ایرواشر چیست و چگونه کار می‌کند؟

ایرواشر دستگاهی محبوب برای تهویه مطبوع در چهارفصل برای تامین سرمایش و گرمایش است. نصب ایرواشر برای اکثر نقاط ایران که از هوای گرم و خشکی برخوردارند توصیه می شود. در این مقاله به معرفی کامل دستگاه ایرواشر، کاربرد، مزایا و معایب، نحوه عملکرد و انتخاب آن براساس فضا، ظرفیت هوادهی و اقلیم می پردازیم.

ایرواشر چیست؟ تعریف کامل و کاربرد آن در سیستم‌های تهویه مطبوع

ایرواشر Air Washer یا هواشور یک دستگاه ترکیبی تهویه مطبوع است که همزمان دو عملکرد تصفیه هوا و تنظیم رطوبت را انجام می‌دهد. برخلاف کولر آبی که صرفاً هوا را خنک می‌کند، ایرواشر می‌تواند با استفاده از پاشش آب و عبور هوا از میان فیلترهای مرطوب، ذرات گرد و غبار را حذف کرده و هوای سالم‌تری تولید کند.

انواع ایرواشر: خانگی، صنعتی و تجاری

ایرواشر خانگی

ایرواشر خانگی برای استفاده در فضاهای مسکونی مانند آپارتمان‌ها، ویلاها و خانه‌های کوچک طراحی شده است. این دستگاه‌ها ابعاد کوچکتری دارند، نصب آسان‌تری دارند و صدای کمتری تولید می‌کنند.

ظرفیت مناسب برای این مدل‌ها معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ CFM است که برای فضاهای بین ۵۰ تا ۱۲۰ متر مربع کافی است.

معمولا ایرواشرهای خانگی به شکل دیواری یا سقفی طراحی می‌شوند و بعضی مدل‌های ایرواشر آپارتمانی بصورت زیرسقفی بوده و قابلیت اتصال به کانال‌کشی ساده را نیز دارند. این نوع ایرواشر معمولاً با برق تک‌فاز کار می‌کند و می‌توان آن را به سیستم پکیج دیواری نیز برای گرمایش متصل کرد.

ایرواشر تجاری

ایرواشرهای تجاری برای فضاهای عمومی مانند فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، دفاتر اداری، بانک‌ها و مراکز خدماتی کاربرد دارند. این دستگاه‌ها علاوه بر تأمین سرمایش و گرمایش، وظیفه تأمین هوای تازه و سالم برای افراد حاضر در فضا را نیز به‌خوبی انجام می‌دهند.

ظرفیت مناسب ایرواشرهای تجاری معمولاً بین ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ CFM است که می‌تواند فضاهایی با مساحت تقریبی ۱۲۰ تا ۲۵۰ متر مربع را پوشش دهد. این مدل‌ها اغلب به صورت ایستاده یا کانالی طراحی می‌شوند و به سیستم تهویه مرکزی یا موتورخانه متصل می‌شوند.

ایرواشر صنعتی

ایرواشر صنعتی برای کاربری‌های سنگین و فضاهای بزرگ مانند سالن‌های تولید، سوله‌های صنعتی، انبارها، کارخانه‌ها، سالن پرورش قارچ یا دامداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این نوع دستگاه‌ها دارای ظرفیت هوادهی بالا، پمپ‌های قدرتمندتر، فن‌های سانتریفیوژ بزرگ و قابلیت سفارشی‌سازی بالا هستند. ظرفیت ایرواشرهای صنعتی معمولاً از ۷۰۰۰ CFM شروع می‌شود و تا ۳۰٬۰۰۰ CFM یا بیشتر نیز می‌رسد.

این سیستم‌ها باید به سیستم گرمایشی قدرتمند (موتورخانه یا دیگ بخار) متصل شوند و معمولاً به صورت کاملاً کانال‌کشی‌شده در فضاهای بزرگ نصب می‌گردند. مدل‌های صنعتی امکان افزودن فیلترهای چندمرحله‌ای (G4، F7 و غیره) و سیستم‌های کنترل هوشمند را نیز دارند.

اجزای تشکیل‌دهنده ایرواشر و نقش هر کدام

• الکتروموتور و فن سانتریفیوژ: تأمین جریان هوا
• نازل‌های پاشش آب یا پد سلولزی: افزودن رطوبت و تصفیه
• فیلتر اولیه: حذف ذرات درشت
• کویل گرمایشی: گرمایش هوا در زمستان
• تابلو برق و سیستم کنترل: کنترل دما، رطوبت و زمان‌بندی

طرز کار ایرواشر به زبان ساده

در قلب عملکرد ایرواشر، پدهای مرطوب یا نازل‌های آب‌پاش قرار دارند که با عبور هوای خشک از میان آن‌ها، همزمان رطوبت به هوا اضافه شده و گرد و غبار گرفته می‌شود.

عملکرد سرمایش ایرواشر: در تابستان، ایرواشر با کمک تبخیر آب، هوا را خنک و مرطوب می‌کند.

عملکرد گرمایش ایرواشر: در زمستان، با افزودن یک کویل گرمایشی (آبگرم یا بخار)، هوا گرم شده و به محیط وارد می‌شود.

حالا در ادامه نحوه سرمایش و گرمایش با ایرواشر و مزایای استفاده از این دستگاه را ارائه می کنیم.

نحوه سرمایش ایرواشر و مزایای آن

عملکرد سرمایش ایرواشر بر پایه اصل تبخیر آبی است. در فصل تابستان، هوای گرم و خشک از بیرون وارد دستگاه می‌شود و از روی پدهای سلولزی یا از میان نازل‌های پاشش آب عبور می‌کند. این فرآیند باعث تبخیر آب و کاهش دمای هوا می‌شود. هوا پس از خنک شدن، توسط فن قدرتمند دستگاه وارد محیط داخلی می‌شود.

در این حالت، علاوه‌بر خنک‌سازی، مقدار مشخصی رطوبت به هوا اضافه می‌شود که باعث افزایش کیفیت تنفس و کاهش خشکی پوست و چشم‌ها نیز خواهد شد.

ایرواشر برخلاف کولر گازی که از گازهای مبرد و کمپرسور استفاده می‌کند، برای سرمایش فقط از آب و جریان هوا بهره می‌گیرد. این موضوع مصرف انرژی را به‌شدت کاهش داده و همچنین یک محیط خنک و طبیعی بدون باد تند ایجاد می‌کند. در مناطقی که آب‌وهوای خشک دارند، راندمان این سیستم بسیار بالا بوده و گاهی می‌تواند دمای هوای ۴۰ درجه را تا ۲۳ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد کاهش دهد.

✅ مزایای سرمایش:

• مصرف برق پایین: به دلیل نداشتن کمپرسور، برق کمتری نسبت به کولر گازی مصرف می‌کند.
• رطوبت‌دهی به هوا: هوای خروجی رطوبت کنترل‌شده‌ای دارد که در مناطق خشک بسیار مفید است.
• هوای تازه و تصفیه‌شده: هوا قبل از ورود به فضا از گرد و غبار پاک می‌شود.
• عملکرد کم‌صدا و یکنواخت: به‌خصوص در مدل‌های ایرواشر خانگی، جریان باد ملایم‌تر و بدون صدای آزاردهنده است.

نحوه گرمایش ایرواشر و مزایای آن

در فصل زمستان، ایرواشر می‌تواند به یک سیستم گرمایشی مؤثر تبدیل شود. در این حالت، یک کویل گرمایشی (Heat Coil) در مسیر جریان هوا نصب می‌شود که معمولاً با آب گرم پکیج، موتورخانه یا بخار کار می‌کند. هوای سرد از بیرون وارد دستگاه می‌شود، از کویل عبور کرده و پس از گرم شدن توسط فن به داخل فضا دمیده می‌شود.

برخلاف سیستم‌های گرمایشی معمولی مثل بخاری یا رادیاتور که هوای داخل را خشک می‌کنند، ایرواشر می‌تواند گرمایش همراه با حفظ یا افزایش رطوبت نسبی ارائه دهد.

دمای هوای خروجی بسته به دمای آب ورودی به کویل قابل تنظیم است و در سیستم‌های پیشرفته، این کنترل می‌تواند به‌صورت اتوماتیک بر اساس ترموستات محیطی انجام شود. در نتیجه، ایرواشر نه تنها در تابستان بلکه در زمستان نیز یک راهکار کامل برای تهویه مطبوع محسوب می‌شود.

✅ مزایای گرمایش:

• هوای گرم با رطوبت کنترل‌شده: برخلاف بخاری‌ها که هوای خشک تولید می‌کنند، هوای گرم ایرواشر رطوبت مطلوبی دارد.
• سازگار با موتورخانه و پکیج: نیاز به تجهیزات گران‌قیمت مستقل ندارد.
• پوشش یکنواخت گرما در فضا: هوای گرم به‌صورت یکسان در تمام فضا توزیع می‌شود، بدون نقطه‌های داغ یا سرد.
• قابل استفاده در سیستم کانال‌کشی: می‌توان آن را به سیستم مرکزی متصل کرد و گرمایش چند فضا را تأمین نمود.

ایرواشر چه تفاوتی با کولر آبی و هواساز دارد؟

در مقایسه با کولر آبی، ایرواشر راندمان بالاتری دارد، هوا را تصفیه می‌کند و امکان گرمایش نیز دارد. در مقایسه با هواساز، ساده‌تر و ارزان‌تر است اما برای رطوبت‌دهی مناسب‌تر می‌باشد.

مزایا و معایب ایرواشر در مقایسه با سایر سیستم‌های تهویه

ایرواشر در مقایسه با سایر دستگاههای تهویه مطبوع نظیر: کولر آبی، کولر گازی، داکت اسپلیت و چیلر دارای مزایا و معایبی است که با توجه به هدف و نیاز مشتری می تواند تهویه بی نظیری را برای محیط فراهم کند.

مزایا:

• تصفیه هوا و کاهش آلودگی
• مرطوب‌سازی طبیعی
• قابلیت کارکرد در تابستان و زمستان
• هزینه نگهداری پایین‌تر

معایب:

• عملکرد ضعیف در مناطق مرطوب
• نیاز به نگهداری منظم
• نیاز به موتورخانه برای گرمایش

توان خنک‌کاری ایرواشر چقدر است؟

یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب دستگاه‌های تهویه مطبوع، توان خنک‌کاری (Cooling Capacity) آن‌هاست. در مورد ایرواشر، چون عملکرد آن بر پایه تبخیر آب و جریان هوای عبوری است، توان خنک‌کاری به عوامل متعددی بستگی دارد. در ادامه، این موضوع را به‌صورت کامل و با ذکر مثال بررسی می‌کنیم.

تعریف توان خنک‌کاری:

توان خنک‌کاری معمولاً بر اساس CFM (حجم جریان هوای عبوری بر حسب فوت مکعب در دقیقه) مشخص می‌شود و به‌طور دقیق‌تر، با واحد BTU/hr یا تن تبرید (TR) نیز قابل بیان است.

اما برخلاف چیلر یا کولر گازی که سیکل تبرید دارند، توان خنک‌کاری ایرواشر به‌صورت مستقیم به چند عامل محیطی بستگی دارد.

عوامل موثر بر توان خنک‌کنندگی ایرواشر:

• دبی هوا (CFM): حجم هوایی که از ایرواشر عبور می‌کند. هر چه بیشتر، توان خنک‌کاری بیشتر
• دمای هوای ورودی: هر چه هوای ورودی گرم‌تر باشد، اختلاف دما و اثر تبخیر بیشتر خواهد بود
• رطوبت نسبی هوا: در مناطق با رطوبت پایین، تبخیر بیشتر و سرمایش بهتر است
• راندمان تبخیری دستگاه: معمولاً بین 70٪ تا 90٪ بسته به طراحی پد یا نازل

مثال عملی برای درک توان خنک‌کنندگی ایرواشر

فرض کنید یک ایرواشر با ظرفیت 4000 CFM در شهر اصفهان که رطوبت نسبی آن در تابستان حدود 20٪ است، کار می‌کند.

شرایط محیطی اگر بصورت زیر باشد:

• دمای هوای خشک (Dry Bulb): 38 درجه سانتی‌گراد
• دمای هوای مرطوب (Wet Bulb): 21 درجه سانتی‌گراد
• با راندمان تبخیری 85٪

ایرواشر می‌تواند دمای 38 درجه را تا حدود 23.5 درجه سانتی‌گراد کاهش دهد. یعنی به اندازه بیش از 14 درجه که بسیار عالی است. یعنی یک دستگاه با ظرفیت 4000 CFM در شرایط خشک مثل اصفهان، توان خنک‌کنندگی معادل حدود 9.5 تن تبرید دارد.

راهنمای خرید ایرواشر: به چه نکاتی توجه کنیم؟

هنگام خرید ایرواشر توجه به نکات زیر و از همه مهمتر، گارانتی و خدمات پس از فروش شرکت سازنده می تواند راهگشای شما باشد.

• ظرفیت CFM متناسب با فضا
• داشتن کویل گرمایشی
• جنس بدنه مناسب
• صدای فن
• گارانتی و خدمات پس از فروش

راهنمای انتخاب ظرفیت ایرواشر بر اساس متراژ، اقلیم و کاربری

• برای اقلیم خشک: راندمان تبخیری بالاست، بنابراین می‌توان از ایرواشر به‌عنوان سیستم اصلی سرمایش استفاده کرد.
• برای اقلیم مرطوب: راندمان پایین می‌آید، فقط با سیستم کمکی مانند چیلر یا هواساز مؤثر خواهد بود.
• کاربری صنعتی: باید به ارتفاع سقف، تولید گرما در فضا و تعداد نفرات نیز توجه کرد.
  

مثال‌های کاربردی برای انتخاب دستگاه مناسب:

• یک آپارتمان ۹۰ متری در تهران:
  ظرفیت پیشنهادی: 2500 CFM با کویل گرمایشی برای زمستان
• سوله صنعتی ۳۰۰ متری در مشهد با سقف ۶ متر:
  ظرفیت پیشنهادی: 8000 CFM به بالا با فیلتر چندمرحله‌ای
• فروشگاه ۱۵۰ متری در یزد:
  ظرفیت پیشنهادی: 5000 CFM

جدول زیر بر اساس متراژ فضا، اقلیم منطقه و نوع کاربری (خانگی، اداری، صنعتی) ظرفیت مناسب ایرواشر را پیشنهاد می‌دهد:

توجه: اقلیم خشک (مثل تهران، اصفهان)، اقلیم معتدل (مثل مشهد، همدان)، اقلیم مرطوب (مثل رشت، بندرعباس)

نگهداری و سرویس دستگاه: هر چند وقت و چگونه؟

– بررسی ماهانه فیلترها
– شست‌وشوی سالانه سیستم پاشش
– بررسی کویل و موتور فن

قیمت ایرواشر در سال ۱۴۰۴ 

درباره ایرواشر تهویه سپهر آسمان

تهویه سپهر اولین شرکت تولیدکننده ایرواشر‌های مستقل آپارتمانی قابل نصب در سقف کاذب و بالکن در ایران می‌باشد. این محصول در سه مدل سقفی ، ایستاده و بامی ارائه می گردد و کاملا مناسب شرایط آب و هوایی ایران است.

در سالهای اخیر مجموعه‌های متعددی سعی در کپی و تولید انواع ایرواشر داشته اند، اما نکته حائز اهمیت، علوم و تجربیات نهفته و سالها تحقیق و توسعه می‌باشد که قطعا در دراز مدت تمایز بین دستگاههای تولید تهویه سپر و سایر تولیدات بدون پشتوانه علمی نمایان خواهد شد.

اگر قصد خرید ایرواشر برای تهویه مطبوع فضای داخلی خود دارید، تهویه سپهر با سالها تجربه، گارانتی و خدمات پس از فروش گسترده انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود.

جمع‌بندی

اگر در منطقه‌ای با هوای گرم و خشک زندگی می‌کنید و به دنبال سیستمی با مصرف برق پایین، هوای تمیز و هزینه نگهداری منطقی هستید، ایرواشر انتخاب هوشمندانه‌ای است.

در این مقاله به نحوه عملکرد سرمایشی و گرمایشی این دستگاه، مزایا و معایب آن و نحوه انتخاب ظرفیت مناسب براساس اقلیم و نوع کاربری اشاره کردیم.

در مقالات بعدی درباره طرز کار سیستم ایرواشر و انواع آن اطلاعات جامع تری در اختیارتان قرار خواهیم داد.

سوالات متداول

بهترین کاربردهای ایرواشر در خانه، اداره و صنعت چیست؟

ایرواشر برای محیط‌های خشک و پرگردوغبار مانند خانه‌های ویلایی، مدارس، سالن‌های تولید و فروشگاه‌های بزرگ بسیار مناسب است.

چه مناطقی برای استفاده از ایرواشر مناسب‌تر هستند؟

مناطق خشک مانند تهران، اصفهان، مشهد، یزد. مناطق مرطوب مانند رشت و بندرعباس مناسب نیستند.

مصرف برق و آب ایرواشر چقدر است؟

مصرف برق بین 0.5 تا 2 کیلووات ساعت و مصرف آب 30 تا 80 لیتر در ساعت است. هزینه نگهداری سالانه پایین می‌باشد.